Türk Ocakları

Osmanlı Devleti ve Cumhûriyet döneminde faaliyet gösteren Türk kültür
dernekleri.
İlk defâ 1912 yılında kuruldu. Yirminci asrın başlarında Osmanlı Devleti
içinde yaşayan azınlıklar, devlete karşı birtakım bölücü faaliyetlere
giriştiler. Dış devletler de onlara destek oldu. Avusturya-Macaristan,
Bosna-Hersek’i topraklarına kattı; Bulgaristan bağımsızlığını îlân etti
ve Girit 1908’de Yunanistan’a katıldı. Böylece bir tarafta Osmanlı
Devletinden kopmalar, diğer tarafta iç karışıklıklar başlamıştı. Hedef,
Türk Devletini yıkmaktı. İşte Türk ocakları, bu tür faâliyetleri
önlemek, birlik ve berâberliği sağlamak gâyesiyle kurulmuştu.

Türk Ocaklarının kuruluşunda tıbbiyeli gençler faal rol oynadılar. Öte
yandan bu tıbbiyeli gençlere mülkiyeli gençler de katıldılar. İlk
kuruluşunda; Mehmed Emin, Yusuf Akçura, Ahmed Ferit (Tek), Ağaoğlu
Ahmed, Fuad Sâbit, Emin Bülent gibi yazarlar ve fikir adamları yer aldı.
Daha sonra bunlara; Ahmed Hikmet, Âkil Muhtar, Hüseyinzâde Ali,
MehmedAli Tevfik, Köprülüzâde Mehmed Fuad, Hamdullah Suphi gibi yeni
isimler katıldı. 1912 senesinde ilk toplantı yapıldı ve geçici bir tüzük
hazırlandı. Fuad Sâbit’in teklifiyle derneğe “Türk Ocakları” adı
verildi. Başkanlığına Ahmed Ferid (Tek), İkinci başkanlığına Yusuf
Akçura, genel sekreterliğe Mehmed Ali Tevfik getirildi.

Kısa bir süre içinde faaliyetlerini hızla geliştiren Türk Ocaklarının
ertesi yıl başkanlığına Hamdullah Suphi (Tanrıöver) seçildi. Kısa
zamanda Türk aydınları ve gençleri arasında hızla benimsendi. Ülkenin
her tarafında şûbeler açıldı. Derneğin 1923 yılında 43 şûbesi mevcuttu,
Ocak, yayın faaliyetlerine Türk Yurdu dergisiyle başladı ve 1923 yılında
Yeni Mecmua ocağın resmî yayın organı oldu.

1932 yılında CHP’nin bir yan organı olan Halkevlerinin kurulmasıyla Türk
Ocakları kapatıldı.