Dünyada ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer
alan kalp damar hastalıklarına artık ileri yaşlarda değil, çocuk ve
gençlik çağlarında da sıkça rastlanıyor.
Ölüm nedenleri arasında
ilk sırada yer alan kalp damar hastalıklarından, Kalbin normalden hızlı
ya da yavaş çalışması olarak tanımlanan
''aritmi'', ani kardiyak ölümle sonuçlanabiliyor, bu yüzden
''ciddiye alınarak'' tedavi edilmesi gerekiyor.
Ege
Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Cüneyt Türkoğlu, ritm bozukluğunun belirtileri, teşhisi
ve sonrasında yapılması gerekenleri anlattı.
Kalbin normal atışının
dakikada 60-90 arasında olduğunu, eğer ritm bozukluğu üst seviyelere
çıkarsa nabız atışının dakikada 500-600'lere çıktığını, bu durumun da
kalbi aniden duraklattığını belirten Türkoğlu, şu bilgileri verdi:
''Kalbimiz
muntazam çalışan bir makine gibi görev yapar. Belli bir atış sayısı
vardır, belli bir intizamda çalışır. Normal ritmi dakikada 60-90
arasındadır. İstirahat halinde daha azdır, ama koşarken, merdiven
çıkarken, yani organların daha fazla kana ihtiyacı olduğunda sayısını
artırır. Bu, belli bir intizam içinde olur. Bunda değişiklik olur, bir
düzen göstermezse, ortaya çıkan düzensizliğe kalpte aritmi diyoruz.
Yani kelime anlamı düzensiz ritm. Bu değişik derecelerde olabilir.
Önemsiz ritm bozuklukları olabileceği gibi, son derece önemli ritm
bozuklukları da olabilir. Bu, kişinin hayatiyetini etkiler.''NASIL AYIRT EDİLECEK?
Prof.
Dr. Türkoğlu, ritm bozukluğunun doğuştan ya da sonradan kazanılmış
olabileceğini ifade etti. Edimsel bozukluğun değişik nedenlerden
kaynaklanabileceğini dile getiren Türkoğlu, özellikle çocuklarda ya da
gençlerde geçirilen enfeksiyon hastalıklarının bu tip ritm bozuklukları
yapabildiğini veya daha ileri yaşlarda damarlardaki darlıklar, kalp
krizleri, bazı bölgelere kan gidişinin yeterli olmaması nedeniyle ritm
bozukluğunun ortaya çıkabileceğini anlattı.
Türkoğlu, ritm bozukluğunun mutlaka hekim tarafından ayırt edilmesi gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Türkoğlu, doğuştan gelen bozuklukların nasıl teşhis edildiği yönündeki soruyu ise şöyle cevapladı:
''Bu,
hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Ama dikkatli
incelenirse, örneğin o esnada kişide, bebekte ya da çocukta bir ritm
bozukluğu olmasa bile elekrokardiyografi (EKG) dediğimiz kalbin ritmini
yazdırdığımız yöntemle anlaşılabilir. Ama her zaman anlaşılmayabilir
de. Burada en kritik anlama noktası basitçe bir kez bakmaktan ziyade
''holter monitör'' denilen 24-48 saatlik takiplerde ufak tefek de olsa
bazı farklılıklar yakalayarak çocuklarda ve gençlerdeki bozukluk teşhis
edilebilir. Veya en klasik şekilde nöbet sırasında yakalanabilirse o
esnada kesin teşhis konabilir.''
TEDAVİSİ MÜMKÜN BİR HASTALIK
Ritm
bozukluğu hızlanma şeklinde olduğunda kişinin çarpıntı hissettiğini,
yavaşlamada ise halsizlik, baş dönmesi, yorgunluk zaman zaman bayılma
yaşandığını dile getiren Prof. Dr. Türkoğlu,
''Eğer ritm
bozukluğu kişi efor sarf ettiği zaman artıyorsa mutlaka tedavi
edilmeli. Yorulduğunda artmıyorsa tedavisi gerekmeyebilir''dedi.
Prof.
Dr. Türkoğlu, ritm bozukluğunun genellikle hafife alındığını, ancak
bunun kişinin kendi hayatını tehlikeye atması anlamına gelebileceğini
dile getirerek, şu uyarılarda bulundu:
''Bazı ritm
bozukluklarının hayati bir önemi vardır. Kişi kaybedilebilir. Bu yüzden
mutlaka dikkat etmek lazım. Bazı ritm bozuklukları ölümcül bozukluklara
yol açar. Yani kalp çok yüksek hızda, bir anda dakikada 500-600 gibi
bir atışla çalışmaya başlar veya aşırı duraklamaya gider. Bu taktirde
beyin beslenemeyeceği için kişi kaybedilir. Krize yol açmadan da, ki
kalp krizindeki gibi damar darlığını da provoke eder ama ona yol
açmadan hastayı öldürebilir. Mutlaka ciddiye alınması, hekim tarafından
bakılması, incelenmesi gerekir.''
RİTM BOZUKLUĞUYLA YAŞAMAK
Ritm
bozukluğunu uyaran en önemli etkenlerin başında çay, kahve gibi
içeceklerin çok içilmesini gösteren Prof. Dr. Türkoğlu, bu tür
içeceklerin uyarıyı artırdığını, kalbi hızlandırdığını, dolayısıyla
ritm bozukluğunu
''provoke'' ettiğini söyledi.
Aşırı yorgunluğu bir başka sebep olarak ifade eden Prof. Dr. Türkoğlu,
''Mesela
aritmisi olan kişiler spor yaparken, halı sahada maç yaparken sıkça
görüldüğü gibi, sorun yaşayabilir, hasta kriz geçirebilir. Bunlara
sebep ritm bozukluğudur. Bu kişilerin en azından aşırı spor yapmaması,
müsabakaya çıkmaması, profesyonel olmaması lazım'' dedi.
EÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Türkoğlu, aritmisi olan hastaların strese dikkat etmesi gerektiğine işaret ederek,
''Streste,
aşırı uykusuzlukta, aşırı yemekte sorun ortaya çıkabilir. Bu bir nevi
bir kişinin zayıf noktasıdır. Herhangi bir durumda, bir şeye
üzüldüğünde, sıkıldığında, aşırı yorulduğunda, çok aç kaldığında,
uykusuz kaldığında çıkabilir ortaya'' diye konuştu.
Kalbinde sorun olmasa bile kişilerin yılda bir kez kardiyologa görünmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Türkoğlu,
''Genel
olarak 30-40 yaş arası senede bir, 40'tan sonra 6 ayda bir doktora
başvurmak gerekir. Çocukların da en az bir kez doktora gitmesi gerekir'' diye konuştu.
