İsrailli siyaset bilimciden Erdoğan'a eleştiri

İsrailli siyaset bilimci Prof. Efraim Inbar, Türkiye ile İsrail arasında son zamanlarda yaşanan gerginliğe
yeni açılımlar ekleyecek yorumlarda bulundu. Begin-Sedat Stratejik Araştırmalar
Merkezi (BESA) müdürü Inbar, New York Üniversitesine bağlı Taub İsrail
Araştırmaları Merkezinde verdiği konferansta, Başbakan Erdoğan’ı “Yahudi karşıtı söylemler”, “Nükleer silah üretecek olan İran’la işbirliği yapmak”, “Türkiye’nin Batı’dan
uzaklaşmasına yol açmakla” suçladı. Efraim Inbar, “Türkiye ile İsrail arasındaki
balayı dönemi bitti” dedi.

New York Üniversitesi’nde ‘Türkiye-İsrail
Staretejik Dostluğunun Sonu mu?’ başlığıyla bir sunum yapan Türkiye uzmanı
Inbar, Türk dış politikasının 2002’den itibaren değiştiğini ve ‘sakıncalı bir
yol izlediğini’ belirterek; Başbakan Erdoğan’ı İsrail konusunda ‘saplantılı’
olmakla suçladı. Başbakan Erdoğan’ın antisemitist açıklamalar yaptığını da iddia
eden Efraim Inbar, Erdoğan’ın bu tavrının sorunların çözümüne yardımcı
olmayacağını söyledi. Kendisini ‘Türk dostu’ olarak tanımlayan Efraim Inbar,
birçok Türk arkadaşının başbakan Erdoğan’ı yaptığı konuşmalar nedeniyle
eleştirdiğini anlatarak; ‘Belki de bircok antisemitist gibi kendisinin de
İsraille ilgili bir sorunu var. Çünkü bu tutumu Cumhurbaşkanı ya da Dışişleri
Bakanı’nda görmüyoruz’ dedi.

“Başkan Erdoğan’a göre; ‘Gazze’nin sorun olması Hamas yakın durmayı gerektirir “ diyen Inbar
sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Hamas İsrail için büyük bir sorun. İsraili
ortadan kaldırmayı hedeflemiş bir terör örgütü. Üzgünüm, Hamas’ın dostu iseniz benim
dostum olamazsınız.’’ İsaril’in Türkiye ile ilişkilerinde bundan sonra daha
dikkatli olması gerektiğini anlatan Efraim Ibran, Türk büyükelçiyi kendisinden
daha aşağı seviyede bir kanepeye oturtan İsrailli yetkililerin başlattığı krizde
İsrail’in haksız olduğunu da belirtti. Türkiye’nin Rusya’dan ayrılarak bağımsızlık kazanan Türki Cumhuriyetler üzerinde
önemli bir etkisinin olduğu belirterek, “İsrail, merkez Asya’da Türkiye ile birlikte ortak ilgiyi
paylaşıyor. İsrail, Türki Cumhuriyetlerin İran yerine Türkiye modelini takip
etmesini tercih eder. Bu konudaki bir diğer önemli madde ise enerji konusudur. Merkez Asya’daki bu ülkeler
zengin petrol yataklarına sahip. Enerji boru hatları
üzerinde ne bildiğiniz bilmiyorum fakat Bakü- Ceyhan boru hattı İsrail için önemli. Bu hattın
kurulmasında İsrail Türkiye’ye yardım etti. Bu durum da boru hattının Rusya-İran
üzerinden geçmesini tercih edemeyiz.’’ dedi.

“İsrail olarak, Türkiye ve
Türklerle olan ilişkilerimizi, bu hükümet ve Başbakandan ayrı tutmalıyız” diyen
Efraim Inbar, “Türklere, antisemitist söylemleri de asla kabul etmeyeceğimizi
göstermemiz gerekiyor. İsrail’in Türk halkının başka söylemleri olan
çoğunluğuyla da ilişkilerini sürdürmeli.” diye konuştu.

Irak, İran ve Suriye’yi, Türkiye için sürekli sorun üreten
ülkeler olarak tanımlayan Türkiye uzmanı Inbar, Soğuk savaşın bitmesiyle
Türkiye, NATO’nun çok iyi bir güvenlik şemsiyesi olmadığını
farkettiğini anlattı. Türkiye ve İsrail’in kısa bir süre öncesine kadar Suriye
ilişkiler noktasında aynı cephede yer aldığını anlatan Ibran, durumun
değiştiğini belirterek, “Bugün İsrail’e saldırıan terörist gurupların merkezi Suriye’dir”
dedi.

Türkiye ile İsrail’in askeri olarak birçok alanda işbirliği
yaptığını kaydeden Inbar, Türkiye’nin bir kısım silah ihtiyacının İsrail’den
sağladığını ve buna neden olarak Kürt sorunu yüzünden Avrupa’nın silah kullanımı konusunda Türkiye ile
sorun yaşadığını söyledi. Silah alımında Türkiye’nin 90’larda İsrail en ciddi
müşterisi olduğunu ve milyon dolarlık anlaşmaların yapıldığını belirten Ibran,
“İsrail hala Türkiye silah satıyor. Türkiye ile İsrailli askeri yetkililer
arasında çok iyi ilişkiler var. Ama bir şeyler değişti. Balayındaydık.”
dedi.

“İsrail, Türkiye’yle ilişkisini sürdürmek konusunda istekli olsa
da, Türkiye’nin bu konudaki tavrı da önemli” diyen Inbar, Türkiye’nin Batı'dan
uzaklaştığını ve dış politikasını İslamik anlayışa göre renklendirdiğini de
iddia etti.

Türkiye kendisini büyük bir güç ve Batı’ya uzanan hayati
önemde bir enerji köprüsü olarak gördüğüne vurgu yapan Ibran, ‘‘Bence, Türkiye
Batı’dan uzaklaşıyor. Eğer, Türkiye bu tarz dış politikaya devam ederse İran
nükleer programı frenlemek mümkün olmayacak. Belki de Asya’daki radikal İslamist
etkinin daha da fazla büyüdüğünü göreceğiz. Asya’nın kaybedildiğini ve batıdan
uzaklaştığına tanık olacağız. Türkiye artık kesinlikle Rusya’nın önünde bir blok
olmayacaktır. Erdoğan ile Putin arasında çok yakın bir ilişki olduğunu
görüyoruz. Görünüşe göre Erdoğan, Ortadoğu’da da başka yerlerde de diktatörleri örnek
alıyor. Demokratik yollarla iktidara gelenler yerine, Türkiye’nin dış politikası
şuanki yönü itibariyle problemli. Umarım Türkiye’deki demokrasi gelecekte
bugünkünden daha sorumluluk sahibi bir hükümet yaratabilir.”
dedi.

Konuşmayı takip eden Türk diplomat Can Dizdar, program sonunda yaptığı
konuşmada; sunum başlığının bile ‘Sanki Türkiye’nin bir yanlışı varmış’ gibi
sunulduğunu ifade ederek; Efraim Inbar’ın konuşmasında tek kelime bile İsrail
tarafından bahsetmediğini, başbakan Erdoğan’ın isminin konuşma boyunca 8 kez
tekrar edilmesine rağmen İsrailli hiçbir resmi yetkilinin isminden bir kere bile
geçmediğini kaydetti. Türkleri, İsrail’in dostu olarak tanımlayan Dizdar, kısa
bir süre önce Birlemiş Milletler’de yapılan bir toplantıda kürsüye gelen 43 ülke
temsilcisinin İsrail’i eleştirdiğini kaydederek; “Sizce bunun sorumlusu da
Türkiye mi” dedi.

Türkiye’nin dünya üzerinde ki birçok nokta da
anlaşmazlıları çözmek için çaba sarfettiğini kaydeden Dizdar, “Türkiye
izolasyona inanmıyor. Geçmişe değil geleceğe bakmamız gerekiyor.” diyerek
sözlerini noktaladı.