Hepatit C Virüsü (HCV)

Hepatit C virüsü (HCV) Flaviviridae ailesinden bir RNA virüsüdür. HCV
parental yolla geçen non-A, non-B hepatitlerin birincil etiyolojik ajanı
ve bütün dünya da akut ve kronik hepatitlerin ana nedenlerinden
birisidir. Başlıca bulaşma yolu kan transfüzyonu olmakla beraber, HCV
doku transplantasyonu, enjeksiyon yoluyla uyuşturucu kullanımı, enfekte
bireylerle cinsel temas veya aile içi ilişkiler, perinatal ve perkutan
yolla bulaşma, kontamine aletlerin kullanımı vb. yollarla da
bulaşabilmektedir. Transplantasyon ve hemodiyaliz hastaları ile hastane
çalışanları tanımlanmış risk gruplarının başında gelmektedir. Akut HCV
enfeksiyonu virüs alındıktan sonra ortalama 6-7 hafta sonra ortaya
çıkar. Akut enfeksiyon geçiren hastaların büyük bir çoğunluğu (ortalama
% 85) persistan enfeksiyon geliştirir. Kronik hepatit geliştirme oranı
ise %70 dolayındadır. Avrupa’da kronik karaciğer hastalıklarının
%40-60 kadarı HCV enfeksiyonu ile ilgilidir. Kronik hastaların ilk 20
yılda siroz geliştirme riski %10-20 arasındadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne
bağlı olan IARC, HCV’yi karaciğer kanserine yol açan bir virüs olarak
nitelendirmiştir. HCV bu özelliklerinden dolayı çağımızın tehlikeli
virüsleri arasındadır ve bu nedenle kan vericilerinde rutin olarak
taranma zorunluluğu vardır.

HCV RNA’sının moleküler yapısı, diğer RNA virüslerinde olduğu gibi
çeşitlilik gösterir. Bugüne kadar çeşitli HCV genotipleri saptanmıştır
ve bu genotiplerin hastalık geliştirme risklerinin farklı olduğuna dair
yayınlar vardır. Ülkemizde yaygın olduğu sanılan 1b genotipinin daha
patojen ve interferon tedavisine dirençli olduğu düşünülmektedir.

HCV’nin moleküler tanısı için anti-HCV antikor testi ve RT-PCR ile HCV
RNA testi kullanılmaktadır. Bazı enfekte olan bireylerde anti-HCV
antikorlarının saptanamaması nedeniyle RT-PCR tekniğinin daha güvenilir
olduğu savunulmaktadır. Ancak, RT-PCR tekniği yetkin olmayan ellerde
yanlış pozitif ya da yanlış negatif sonuçlar verebileceğinden, bu
testin güvenilir ve konusunda deneyimli laboratuvarlarda yaptırılması
önemlidir. Yukarıda sözü edildiği üzere HCV genotipinin belirlenmesi
bazı hastalar için yararlı olabilir. Bu amaçla doğrudan DNA dizi
incelemesine dayanan,ya da dolaylı (restriksiyon enzim polimorfizm
incelemesi, genotiplere özgün PCR primerleri kullanılması, özgün
problara dayanan testler vb.) testler kullanılmaktadır. Bu testlerin en
güvenilir olanı DNA dizi incelemesidir.

BilGen yukarıda belirtilen testlerden RT-PCR ile HCV RNA testi ve HCV
genotiplemesi testlerini hekimlerin hizmetine sunmaktadır.

Başvuru Nedenleri
RT-PCR ile HCV RNA testi:
· HCV ile enfekte ya da klinik olarak enfeksiyondan kuşkulanılan
bireyler,
· Sık sık kan transfüzyonu olan veya hemodiyalize giren hastalar,
· HCV yönünden araştırılmamış kan ürünü dahil her türlü doku ve organ
nakli,
· Kan ürünleri ile çalışan veya sıklıkla maruz kalan sağlık personeli.

HCV genotipleme:
· HCV pozitif hastalarda prognostik değerlendirme,
· İnterferon tedavisine alınan ya da alınması düşünülen hastalar.

Test
· HCV RNA: Serumdan RNA eldesinin ardından RT-PCR ile HCV RNA’sı
araştırılır.
· HCV genotipleme: Özgün primerler ile HCV genomu çoğaltıldıktan sonra
otomatik DNA dizi analiz aleti ile incelenir. DNA dizi analizi
sonuçları gerektiğinde restriksiyon enzim polimorfizmi incelemesi ile
doğrulanır.

Sonuçlar
· HCV RNA incelemesi 7 iş günü içinde, HCV genotiplemesi ise 15 iş günü
içinde tamamlanarak ilgili hekime yazılı olarak bildirilir.

Doğruluk
· RT-PCR ile HCV RNA testi: Anti-HCV testi pozitif olan hastaların
yaklaşık %80’i pozitif yanıt verir. Hastada virüsün olduğunu gösteren
en kesin testtir.
· HCV genotipleme: %99 üstünde.