Deterjan temizleme prensibi sabunla çok benzerdir. Sabun gibi kirleri, lekeleri ve katı parçacıkları sökerek bunların suda asılı durumda tutulmalarını sağlar. Ancak deterjan sabunun yaptığı her görevi üstlenirken sabun birçok kullanım alanında deterjanın yerini tutamamaktadır. Deterjan ın temizlenecek nesneleri ıslatma ve kapasitesi sabundan üstün olduğu gibi daha az miktarla aynı işi yapabildiğinden deterjan, daha ekonomiktir.
Sabun, sudaki kalsiyumla suda çözünmeyen bir bileşik meydana getirir , bu durum kiri uzaklaştırmayı zorlaştırır. Deterjanlar bu dezavantajı taşımamaktadır. Çağımızda üretilen deterjanlar, her biri ayrı görev yüklenen birçok bileşenden oluşur. Bu bileşenlerden en önemlisi yüzey aktif madde adı verilen organik bir bileşiktir. Diğer önemli eleman da sert sulardaki kalsiyum ve magnezyumu tutan fosfatlardır.
Sabun suda çöker, lavaboda, küvette halka şeklinde lekeler bırakır. Sabunla yıkanan bardak ve tabaklarda her zaman lekeler oluşur. Sabunla yıkanan giysiler ütülenilirlerken sarı lekeler meydana gelir. Sabunun bu olumsuz sonuçlarının sebebi, suda doğal olarak mevcut olan mineral ve asitlerle reaksiyona girince çözülmesi ve suyla akıp gitmesi zor moleküller oluşturmasıdır.
Sabun, en iyi temizliği sadece yumuşak sularla yapabilir. Kullanma suları ise kalsiyum ve magnezyum tuzları içerir. Sabun sert suda kesilir. Sert su sabunlanınca dokunmuş kumaşa sıkı sıkı yapışan bir birikinti bırakır. Böylece sabunun da bir kısmı bir işe yaramadan ziyan olmuş olur. Deterjan , hem sert hem de yumuşak suda yıkama özelliğine sahiptir. Deterjan kelimesi Latince temizlemek anlamına gelen 'detergere'den gelir.
Deterjan suyun sertliğinden de etkilenmez. Deterjan içinde ayrıca elyaf koruyucu ve dağıtıcı maddeler, parfümler, boyayıcı ve beyazlatıcı maddeler, cilt koruyucu kozmetikler ile kullanım yerine uygun çeşitli katkı maddeleri bulunmaktadır.
Deterjan ın en önemli özelliklerinden biri köpüklenme yeteneğidir. Deterjan sert sularda bile kolayca köpürür. Ne var ki bu özelliğin olumsuz yanı da vardır. Atık sulardaki deterjan köpükleri arıtma tesislerinde yok edilemezler. Bu suların akıtıldığı akarsu ve denizlerde kirlenmeye neden olurlar. Bunun için artık 'yumuşak deterjan' denilen, bileşenlerine kolayca ayrışabilen deterjanlar üretilmektedir.
