Atomun Yapısı

ATOMUN YAPISI

Hava, su, dağlar, hayvanlar, bitkiler, vücudumuz, oturduğunuz koltuk,
kısacası en ağırından en hafifine kadar gördüğümüz, dokunduğumuz,
hissettiğimiz herşey atomlardan meydana gelmiştir. Elimizde tuttuğumuz
kitabın her bir sayfası milyarlarca atomdan oluşur. Atomlar öyle küçük
parçacıklardır ki, en güçlü mikroskoplarla dahi bir tanesini görmek
mümkün değildir. Bir atomun çapı ancak milimetrenin milyonda biri
kadardır.

Her atom, bir çekirdek ve çekirdeğin çok uzağındaki yörüngelerde
dönüp-dolaşan elektronlardan oluşmuştur. Çekirdeğin içinde ise proton
ve nötron ismi verilen başka parçacıklar vardır.

ÇEKİRDEK
Çekirdek, atomun tam merkezinde bulunmaktadır ve atomun niteliğine göre
belirli sayılarda proton ve nötrondan oluşmuştur. Çekirdeğin yarıçapı,
atomun yarıçapının onbinde biri kadardır.



Maddenin yapıtaşı olan atom, proton ve nötronlardan oluşan bir çekirdek
ve bu çekirdeğin etrafinda durmadan dönen elektronlardan meydana gelir.

Atomun kütlesini oluşturan yoğunluk tüm atoma eşit olarak dağılmamıştır,
yani atomun bütün kütlesi atomun çekirdeğinde birikmiştir.

Çekirdekteki protonların hepsi pozitif yüklüdür ve elektromanyetik
kuvvet nedeniyle birbirlerini iterler. Fakat güçlü nükleer kuvvet
onların itme gücünden 100 kat daha büyük olduğundan, elektromanyetik
kuvvet etkisiz hale gelir. Böylece protonlar birarada tutunabilirler.

Kısacası gözle göremeyeceğimiz kadar küçük bir atomun içinde, birbiriyle
etkileşim halinde iki büyük kuvvet bulunur. Bu kuvvetlerin değerleri
öylesine hassastır ki, birinin biraz daha az veya biraz daha fazla
olması atomdaki tüm dengeleri alt üst eder. Dolayısıyla atomun yapısı
bozulur, parçalanır ve maddeyi oluşturamaz.

Çekirdeğin İçi: Proton ve Nötronlar
1932 yılına dek, çekirdeğin proton ve elektronlardan oluştuğu
sanılıyordu. Çekirdeğin içinde protonla beraber elektronların değil
nötronların olduğu ancak o tarihte keşfedilebildi. (Ünlü bilimadamı
Chadwick 1932 yılında çekirdeğin içinde nötronun varlığını ispatladı ve
bu keşfiyle Nobel ödülü kazandı.)



Evrendeki Çeşitliliğin Kaynağı
Bilimin, şu ana kadar tespit edebildiği 109 tane element vardır. Tüm
evren, dünyamız canlı-cansız bütün varlıklar bu 109 elementin çeşitli
biçimlerde birleşmeleriyle oluşmuştur. Buraya kadar tüm elementlerin
birbirinin benzeri atomlardan oluştuğunu gördük; atomlar da birbirinin
aynı parçacıklardan oluşuyordu.

Elementleri temelde birbirlerinden farklı kılan şey, atomlarının
çekirdeklerindeki proton sayılarıdır. En hafif element olan hidrojen
atomunda bir proton, ikinci en hafif element olan helyum atomunda iki
proton, altın atomunda 79 proton, oksijen atomunda 8 proton, demir
atomunda 26 proton vardır. İşte altını demirden, demiri oksijenden
ayıran özellik, yalnızca atomlarının proton sayılarındaki bu
farklılıktır. Soluduğumuz hava, vücudumuz, herhangi bir bitki veya bir
hayvan ya da uzaydaki bir gezegen, canlı-cansız, acı-tatlı, katı-sıvı
her şey... Bunların hepsi sonuçta aynı proton-nötron-elektronlardan
meydana gelmiştir.