Çocuklarda Bulaşıcı Hastalıklar

Boğmaca

Hastalık nezle şeklinde haşlar; gözlerde sulanma, burunda akıntı ve
hapşırmayla devam eder. Gece­leri öksürük nöbetleri görülür. Daha sonra
bu ök­sürük, sık ve kusmaya neden olacak şekilde de­vam eder. Öksürük
gürültülü ve tekrarlıdır. Çocuk, öksürüğün ardından inilti tarzında
sesler çıkartır. Öksürük nedeniyle güçlükle nefes alıp veren ço­cuğun
rengi morarabilir. Bu nedenle havale, geçi­ren çocuklar bile olabilir.
Bu hastalığa yakalanan ve özellikle ilk 6 ayı içinde olan bebekler ciddi
tehlikelerle karşı karşıyadır. Tedavi ve korunma için 2 hafta süreyle
antibiyotik verilir. Ayrıca, rahat solunum için su buharı yapılarak,
odanın havası nemlendirilir.

Kabakulak

Genel olarak kulak altındaki ve önündeki bezele­rin iltihaplanması ve
şişmesi sonucu görülen bir hastalıktır. Bu şişlikler nedeniyle çocuk
yemek yerken ve çiğnerken zorlanır. Ayrıca yüksek ateş, mide bulantısı,
karın ve baş ağrısı ya da öksürük gibi bulgular da görülebilir. Ortalama
2 hafta ku­luçka süresi olan hastalıkta, bulaşıcılık süresi; yük­sek
ateşle başlar ve kulaktaki şişlik kaybolana ka­dar devam eder.
Parasetemol içeren ilaçlar ateş ve ağrıyı kesme amacıyla kullanılır.
Hastalık döneminde, tükürük artıracak limon, sirke gibi ekşi be­sinlerin
tüketiminden kaçınılmalıdır. Virüsün sağır­lığa ve kısırlığa neden
olduğu durumlar oldukça azdır.

Kızamık

Kızamık çok bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır ve diğer hastalıklara
göre daha ağır ve tehlikeli seyre­der. Çocuklarda ateş ve öksürüğün yanı
sıra göz­lerde kızarıklık, akıntı ya da çapaklanma görülür. Boyunda ve
alında başlayan deri döküntüleri, hız­la tüm vücuda yayılır. Kuluçka
süresi ortalama 2-3 hafta kadardır. Bulaşıcılık, döküntüler kuruyana
kadar devam eder. Kızamık sıklıkla ortakulak ilti­habı, pnömoni
(zatürree) gibi hastalıkların oluşumuna neden olabilir. Tedavi
edilmediğindeyse ço­cuklarda kalp yetmezliğine kadar ciddi boyutlara
varabilir. Çocuğun bol hol su içmesi; ateş sırasında kaybedilen sıvının
geri kazanılmasını sağlayarak vücudun su dengesini düzenler. Ayrıca,
ateşi dü­şürmek için parasetemol içeren ilaçlar kullanılır.

Kızamıkçık

Hafif seyreden bir hastalık olduğu için çocuklar açısından tehlikeli
olduğu söylenemez. Vücudun kimi bölgelerinde sivilceler oluşur; ancak bu
sivil­celer kızamıkta olduğu kadar belirgin değildir. Ateşin yanı sıra,
gözlerde sulanma, burun akıntısı ve öksürükde ortaya çıkar. Kuluçka
dönemi 2 haf­ta kadar olup, bulaşıcı dönem deride döküntü başlamadan 1-2
gün kadar öncedir. Kızamıkçık. özellikle hamile kadınlar için önemli
bir tehlike teşkil eder. Enfeksiyon ilk l6 hafta içinde, anne karnındaki
bebeğe ciddi zarar verebilir. Bebekte görülebilecek anormallikler
arasında; kalp hastalı­ğı, katarakt hatta zeka geriliği sayılabilir. Bu
ne­denle hamile kalmadan önce anne adaylarının bu hastalığa karşı
bağışıklık kazanıp kazanmadıklarım test ettirmeleri gerekir.

Kızıl
Genellikle kasıklarda başlayan, kol ve boyunda yoğunlaşan kızıl renkte
döküntülerle kendini gösterir. Hastanın dil rengi frambuaza yakındır.
Bunun yanısıra ; yüksek ateş, mide bulantısı, boğaz ağrısı ve
iştahsızlık da görülür. Ortalama l ile 7 gün arasında değişen kuluçka
süresi vardır. Kızılın tanışı, streptokok bulma amacıyla yapılan boğaz
testi sonucunda konur. Hastalığın tedavisi antibi­yotikle yapılır,
Hastalığın erken komplikasyonları arasında; sinüzit va ila ortakulak
iltihabı sayılabilir. Ancak kızıl tedavi edilmediğinde; kalp
romatizma-sı ya da böbrek iltihabı gibi daha ciddi hastalıklar­la
karşılaşmak kaçınılmazdır.

Suçiçeği
Kış ve bahar mevsimlerinde en sık görülen hasta­lıklardan biri de
suçiçeğidir. 3-10 yaş arası çocuk­larda daha sık görülen bu hastalık,
halsizlikle başlar. Birkaç gün düşmeyen ateş. nezle ve öksürük görülen
diğer belirtiler arasında yer alır. Ardından vücudun farklı
kısıınlannda, içi su dolu pembe ta­necikler belirir, iki tanecikler
kuruyuncaya kadar kaşıntıya neden olurlar. Ortalama 2-3 hafta kuluç­ka
süresi olan suçiçeğinin. bulaşma süresiyse tane­ler dökülünceye kadar
devam eder. Hastalık süre­since çocuğun yaralarını kaşıyıp, koparmasına
en­gel olunmalıdır. Bu amaçla doktor tarafından veri­len losyonlar
sürülür. Tedavisinde parasetemol kullanılır. Aspirin ise kesinlikle
verilmez.

Hamileliğin ilk 5 ayında geçirilen suçiçeği anne karnındaki bebeği
olumsuz etkiler.

6. Hastalık

6 ay ve 2 vas arasındaki çocukları daha çok etkile­yen bu hastalık, halk
arasında gülcük ya da 3 gün ateşi olarak bilinir. 3 gün kadar süren
yüksek ateş ilk belirtileri arasındadır. Ateş düştükten sonra ço­cuğun
vücudunda kırmızı kabarıklıklar belirir. Ke­sin bir tedavi yöntemi
olmadığı gibi, ciddi sorunlara da yol açmaz. Parasetemol içeren ilaçlar
verilerek ateş düşürülmeye çalışılır. Aspirin ise tercih edilmeyen bir
ateş düşürücüdür.




Grip

Grip, soğuk algınlığı gibi bir virüs hastalığıdır. Hastalık başka birine
doğru öksürme ve hapşır­mayla geçer. Hastalığı başka hirine bulaştırma
ris­ki. ilk haftada en yüksektir. Çocuk gribe yakalan­dıktan 2-3 gün
sonra; eklem ve bas ağrısı, boğaz ağrısı, titreme, öksürük, nezle, mide
bulantısı, kus­ma, ishal ve ateş baslar. Her şeyden önce çocuğun iyi bir
bakıma ihtiyacı vardır. Önemli olan çocu­ğun bol miktarda sıvı ve C
vitamini almasıdır. Bo­ğaz pastilleri ve öksürük şurubu, boğaz ağrısını
hafifleteceğinden. geceleri rahat uyumayı sağlar. Fakat asla aspirin
verilmemelidir. Grip genellikle 7-10 gün arasında atlatılır.

İshal

Çocuklarda ishal nedenlerinin başında viral enfek­siyonlar gelir. Rota
virüsünün neden olduğu ishal­de, genelde virüs bağırsaklara ya da mideye
yerle­şir. ishalle birlikte kusmalar da görülür, ishal ve kusma
sonucunda vücut hem su hem de tuz kay­beder. iki nedenle çocukta islıal
haşlar haşlamaz, kaybedilen sıvı kaybının telafi edilmesi gerekir. Az
miktarlarda sıvı, sık aralıklarla içirilerek vücudun ihtiyacı olan sıvı
dengesi sağlanır. Ancak süt, haz­mı zor bir sıvı olduğu için tercih
edilmez. Kusma ve islıal birkaç gün sürebileceği gibi haftalarca da
devam edebilir. Çocuk aşırı kusuyorsa, kusma ke-silene kadar birkaç saat
hiçbir şev yedirmemek ge­rekir. Bunun yanı sıra formül mama. yoğurt,
yağsız sebze çorbaları, kızarmış ekmek, makarna, pi­lav, muz ve kalınan
soyulmuş elma verilebilir. Şe­kerli, yağlı ve pişmemiş yiyeceklerden
kaçınılmalı­dır. Bu şekilde beslenme, kusmayı önleyerek sıvı kaybının
artmasını engeller. Asın yorgunluk, hal­sizlik, göz yası yokluğu, ağız
kuruluğu, çökük gözler, az idrar yapma ve su kaybı belirtileridir. Dalıa
çok 5 yas altındaki çocuklarda görülen bu hastalığın diğer belirtileri
arasındaysa yüksek ateş ve iştahsızlık yer alır. Ayrıca ateş varsa
parasete-mol içeren ilaçlar verilerek kontrol altına alınmaya çalışılır.
Ve kusmayı engelleme amacıyla da fitil kullanılır.

Sinüzit
Çocuklarda burna açılan sinüsler, geçirilen soğuk algınlığı, nezle ya da
grip gibi enfeksiyonlardan sonra tıkanabilir. Dolayısıyla içinde sıvı
birikip bu­run sisebilir. Sinüslerin içindeki sıvı bakteriyle enfekte
olduğunda sinüzit yani sinüs enfeksiyonu gelişir. Öksürük veya nezle
gibi bulgular, 10 gün­den fazla gözlemlendiğinde sinüzitten
şüpheleni­lir. Sinüzit, sürekli burun akıntısının ve özellikle geceleri
rahatsız eden öksürüğün disında bas ağrı-sına da neden olur. Antibiyotik
kullanımıyla tedavi edilebilir.

Soğuk Algınlığı ( Nezle)

Nezle; öksürük, hapşırık ve gözlerde sulanmayla seyreder. Hafit ateş,
halsizlik ve dalla büyük ço­cuklarda has ağrısı da gözlenir. Soğuk
algınlığına yol açan yüzlerce virüs vardır, iki nedenle soğuk algınlığı
asısı henüz geliştirilmemiştir. Hastalığın rahat bir şekilde atlatılması
için yatılan odanın ha­vasım nemlendirmek gerekir. Ateşi kontrol
altında tutmak için parasetemol kullanılır. Aspirin 12 ya­yından küçük
çocuklarda karaciğer ve beyinde ağır tahribata yol açabileceğinden
virütik enfeksi­yonlarda kullanılmamalıdır. Burnu açık tutmak için burun
damlaları, dekonjesten şuruplar verilir. Yeterli sıvı alımı çok
önemlidir. Çocuk hem ateşin etkisiyle, hem de solunum yolundan sıvı
kaybetti-ğinden ek su almaşı sağlanmalıdır. Soğuk algınlığı l hafta
kadar sürer. Ateş, şikayetlerin başladığı ilk 3 günde olur, sonra
düsmeye baslar. Ateş 3 gün­den fazla sürerse ya da ateş düştükten 1-2
gün sonra tekrar çıkarsa, doktora gitmek gerekir. Ök­sürük ve burun
akıntısı l haftadan fazla sürerse, solunum güçlüğü ya da kulak ağrısı
gelişirse gecikmeden doktora başvurulmalıdır.

Bronşiyolit

Sıkça görülen alt solunum yolu enfeksiyonlarından biri olan hu
hastalığa. RSV adı verilen virüs neden olur. Ateş. nezle, kulak iltihabı
ve öksürükle has­lar. 2 yasından küçük çocuklarda dalla sık görülen
hronsiyolit; öksürük, hırıltı ve solunum güçlüğüne neden olur. Öksürük
ve solunum güçlüğü beslen­meyi zorlaştırdığı gibi asın huzursuzluk ve
halsizli­ğe de yol açabilir. Ağır bronşiyolitlerde solunum sıkıntısı
dalıa hızlı gelişir. Solunum yolları balgam gibi makuslarla dolar.
Burunda da kalın sümükler oluşabilir. Soğuk hava buharı bu balgamların
yumuşayarak dışarı atılmasına yardımcı olur. Asın solunum sıkıntısı olan
çocukların oksijen ve sıvı alımlarım kolaylaştırmak için hastanede
tedavi ge­rekebilir. Bronsiyolit prematüre ve kalp hastası olan
bebeklerde daha ağır seyreder. Antiviral ilaç. ağır olan vakalarda yoğun
bakım sartlarında kulla­nılır. Ortalama 1-2 hafta içinde düzelir.

Krup (Yalancı Difteri)

Yalancı difteri belirtileri çoğu aileyi korkutur. Hafif bir nezle ve
öksürükle yatan çocuk, gece yansı boğulur tarzda bir öksürükle uyanır.
Öksürük, kö­pek havlaması seklindedir. Krup, ses tellerim tutan virütik
bir enfeksiyondur. Çocuktan nefes alırken ya da ağlarken ıslık seklinde
bir ses duyulabilir. Hastalık kimi zaman da kendini ateşle gösterebilir.
Genelde 5 yasın altındaki çocuklarda görülen ya­lancı difteri, çocuk
doktorunun tavsiyeleriyle takip edilebilir. Öksürüğün geçmesi için buhar
tedavisi yapılabilir. Soğuk buhar çocuğun dalıa rahat nefes almasına
yardımcı olur. Eğer evde buhar makinesi yoksa, banyonun kapı ve
penceresi kapatılıp, sı­cak suyu 5 dakika akıtmak banyonun buharla
dol-masını sağlar. Bu şekilde hazırlanan ortamda çocuğun neles
alışverişi kolaylaşır. Gece soğuk havada yürüyüş yapmak da solunumu
kolaylaştırır. Krup ciddi solunum güçlüğüne yol açarsa bir süre
hastanede kalmak gerekebilir. Hastanede buhar tedavisiyle birlikte
gerekirse kortizon gibi ilaçlar da verilebilir.

Ortakulak enfeksiyonu

Neyle ya da grip sonrası kulak ağrısı gelişebilir. Bebekler,
kulaklarının ağrıdığını söyleyemezler. Ancak asın huzursuzluk, uyku
bozukluğu, ateş, kulak akıntısı orta kulak enfeksiyonunun belirtisi
olabilir. Kulak muayenesi sonucunda enfeksiyon tespit edilirse. 7-1O gün
sureyle antibiyotik verilir. Antibiyotiğin belirtilen dozda, uygun saat
aralıkları ve surede kullanılması şarttır. Çoğu aile doktora danışmadan
çocuğun şikayetleri düzeldi diye anti­biyotiği keser. Bu durum
enfeksiyonun tam düzel­memiş olduğu için tekrarlamasına ve iyileşmenin
gecikmesine yol açar. Kulak ağrısını gidermek için doktorun tavsiye
etliği miktarlarda parasetemol kullanılır. Aspirin verilmemelidir.
Antibiyotik bitiminde ikinci bir muayene daha yapılır.

Konjoktivit ( Göz İltihabı)

Gözlerde kızarıklık, kaşıntı, ağrı ve çapaklanma gözlenir. Göz
iltihabıyla birlikte yüksek ateş, göz etrafında şişlik ve kızarıklık
varsa mutlaka doktora gidilmelidir. Çünkü, bu bulgular enfeksiyonun,
daha ciddi olduğunu gösterir. Her konjoktivit bulaşıcı değildir.
Konjoktiviti tedavi etmede sıcak kompres ve antibiyotikli göz damlaları
kullanılır. Tedaviden birkaç gün sonra gözdeki kızarıklık ve şişlik
devam öderse göz doktoruna başvurulmalıdır. iki durumda virüs ya da
alerji de akla getiril­melidir.

Pnömeni

Pnömeni, akciğer iltihaplanmasıdır. Soğuk algınlı-ğındaiı itirkaç gün
sonra gelişebilir. Çocukta titre­meyle birlikte ani yükselen ateş. zorlu
nefes alışverişi gibi .solunum sıkıntısı gözlenir. Öksürük da­ha sonra
ortaya çıkabilir. Tanı kovmak için akciğer grafisi gerekir. Virütik
zatürreeler hafif geçirilir. Ateşi düşürmek için parasetemol: hırıltı
varsa solu­num yollarım rahatlatan, genişleten ve balgam söken ilaçlar
kullanılır. Ayrıca tedavide antibiyotik, bol sıvı alımı ve oda havasının
nemlendirilmesi önerilir. Zatürree genellikle evde tedavi edilebilir;
ancak ağır solunum sıkıntısı olanlar ya da 6 aylık­tan küçük bebekler
hastaneye yatırılabilir.

Anne Babalara öneriler;

Çocuk Sağlığı ve Hastalık­ları Uzmanı Dr. Şirin Göker, okula ya da kroşe
gide­cek tüm çocukların aşı programının tamamlanmış elması gerektiğini
belirtiyor. Hatta aşısı olmayan çocukların kay­dının yapılmasını doğru
bul­madığım da vurguluyor. Çünkü çocuklar kalabalık bir ortamda
hastalığı birbirlerine daha rahat bulaştırabiliyor.

Dr. Şirin Göker bu nedenle aileleri, hijyen konusunda uyarıyor ve
sözlerine şöyle devam ediyor:

"Çocuklara el yıkama alışkanlığını mutlaka küçük yaşlardan itibaren
kazandırmak gerekir. Özellikle yemekten önce ve tuvaletten sonra. Ayrıca
çocu­ğun tırnakları kısa kesilmeli, tırnak yemesi engel­lenmeli ve
dışardan geldikten sonra giysileri değiş­tirilmeli. Mümkün olduğu kadar
sık banyo yapmasına özen gösterilmeli. Meyveler iyi yıkanmalı.