Marmara Bölgesinin Özellikleri Nelerdir?

Konu: Marmara Bölgesinin Özellikleri Nelerdir? Ptsi Haz. 07, 2010 6:24 am

Coğrafİ Konumu
Marmara Bölgesi ülkemizin kuzeybatı köşesinde yer alır. Ülke yüz
ölçümünün %8,5'i ile altıncı büyük bölgemizdir. Yaklaşık olarak 66.000
km² alan kaplar. Karadeniz, Marmara ve Ege olmak üzere üç denize
komşudur. İstanbul ve Çanakkale boğazları bu bölgede yer alır. Hem
Asya, hem de Avrupa kıtasında yer alır.

Yeryüzü Şekİllerİ
Türkiye'nin ortalama yükseltisi en az olan bölgesidir. Marmara
Bölgesi'nin en önemli yükseltisini, güneyde Samanlı Dağları, Trakya
kesiminde Karadeniz boyunca uzanan Yıldız Dağları ve güneydeki Uludağ
oluşturur. Bu dağlar orta yükseltidedir. Bölgenin en yüksek dağı ise
2543 metre ile Uludağ'dır. Bölgenin en önemli düzlükleri ise Trakya'daki
Ergene Havzası, Anadolu yakasındaki Sakarya ve Bursa ovaları ile
güneydeki geniş plato alanlarıdır.
Yer şekillerinin sade olması nedeniyle ulaşım kolaydır. Güney Marmara
kıyıları girintili - çıkıntılıdır. Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit
körfezleri önemli girintilerdir.

Kapıdağ Yarımadası tombolo özelliği gösterir.
Kuzey kıyıları dik yalıyarlardan (falezler) meydana geldiği için bu
kıyılarda fazla girinti �çıkıntı yoktur. Boğazlar, eski akarsu
yataklarının daha sonra sular altında kalması ile oluşmuş ria tipi kıyı
özelliği gösterir.
TOPRAK

Trakya�ın kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası�da, Güney Marmara�ın doğusu ve
güneyinde, asitli, koyu renkli ve organik madde bakımından zengin
topraklar bulunur. Ergene çayı havzası ile Güney Marmara Bölümü�deki
ovalarda vertisol topraklar, Trakya�ın batısı Gelibolu ve Biga
Yarımadası çevresinde ise rendzina adı verilen kireçli topraklar yer
alır.

Akarsu ve Göllerİ
Sakarya'nın aşağı kesimi,Meriç nehri,
Susurluk ırmağı,başlıca akarsuları oluştururlar. Bölgenin yükseltisinin
az olması, akarsuların akış hızını azaltır. Bu nedenle bölge
akarsularının enerji potansiyeli azdır. Ayrıca akarsuların yatak
derinliklerinin azlığı ve yüzey şekillerinin elverişli olmaması, baraj
yapımını zorlaştırır. Bu nedenle Marmara Bölgesi'nin, hidroelektrik
üretimindeki payı azdır.
Marmara Bölgesi'nin Anadolu yakasında yer alan akarsuları kıyıda delta
oluşturamaz. Çünkü.Döküldükleri yerlerde kıyı akıntıları fazladır.
Yatak eğimlerinin az olmasına bağlı olarak taşıdıkları alüvyonların
büyük bir bölümünü alçak kıyı ovalarında bırakmışlardır.
Bölgedeki

Manyas Kuş cenneti
Ulubat , İznik ve Sapanca gölleri tektonik kökenlidir. Büyük ve Küçük
Çekmece ve Durusu (Terkos) gölleri ise kıyı set gölüne örnektir.

İklİm ve Bİtkİ Örtüsü
Marmara Bölgesi ikliminin en önemli özelliği bir geçiş iklimi karakteri
göstermesidir. Bölgeye ortalama 600 - 700 mm yağış düşmektedir.
Yıllık ortalama sıcaklığı ise 15-16 °C dir.

Marmara bölgesinde ve türkiyede görülen iklimler

Trakya'da karasal iklim özellikleri görülür. Yıldız Dağları
Karadeniz'in nemli havasının iç kısımlara girmesini engeller. Balkanlar
üzerinden gelen nemli hava kütlesi, nemini Balkan Dağları'nda
bıraktığından, Trakya'ya nemden yoksun ve kuru olarak eserler.
Balkanlar'dan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden geçerken nem
alır. Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır. Dolayısıyla Güney
Marmara'nın denizel iklime sahip olmasını sağlar.
Yıldız Dağları'nın Karadeniz kıyılarına bakan bölümü hariç Trakya'nın
tabii bitki örtüsü bozkırdır.
Kocaeli platosunda bozulmuş Karadeniz iklimi görülür. Yazlar Karadeniz
iklimine göre daha sıcak, kışlar daha soğuktur. Yazlar yağışlı olmakla
beraber, maksimum yağış kışın düşer. Bölgede Karadeniz kıyıları boyunca
ormanlar görülür.
Güney Marmara'da kışların ılık geçmesi zeytin yetiştirilen alanların
yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını
kolaylaştırmıştır.
Bol yağış alan yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı
yerlerde stepler görülür. Kuzey Marmara'da ormanlar, Trakya'da stepler,
Güney Marmara'da ise maki bitki örtüsü yaygındır
Marmara Bölgesi Türkiye ormanlarının % 13'üne sahiptir. Bölgeler
arasında orman oranı bakımından 4. sırada yer alır.
Nüfus ve Yerleşme
Bölge küçük olmasına karşın nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfus
yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir.
Kent nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfusun özellikle yoğunluk
kazandığı yer Çatalca - Kocaeli Bölümü'dür. Sanayi sektöründe çalışan
nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir. Diğer bölgelerden en fazla göç alan
bölgemizdir.
Bursa, tarım, sanayi ve turizmin geliştiği ülkemizin beşinci büyük kenti
konumundadır. Adapazarı, gelişmiş sanayisi ve verimli tarım alanlarıyla
yoğun nüfusludur. Balıkesir, Çanakkale, Edirne ve Tekirdağ orta nüfuslu
kentlerdir. Bölgede en seyrek nüfuslu bölüm Yıldız dağları bölümüdür.
Sebebi; yer şekillerinin engebeli olmasıdır.
Tarım
Türkiye'de bölge yüzölçümüne göre, ekili - dikili alanın en fazla olduğu
bölge Marmara Bölgesi'dir. Buna yol açan faktör, arazinin fazla
engebeli olmaması, düzlüklerin geniş yer kaplaması ve makineli tarımın
yaygın olmasıdır. Bölgede tarımın gelişmesinde ulaşım kolaylığı,
sulamanın yaygınlığı, tüketici nüfusun fazla olması rol oynar.
Bölgede aynı anda, üç değişik iklim tipinin görülmesi, tarım ürün
çeşidini artırmıştır.
Marmara Bölgesi'nde ekili dikili alanların oranının fazla olmasına
karşın, bölgenin nüfusunun fazla olması diğer bölgelerden de tarım ürünü
almasına neden olur.
Bölgede yetİştİrİlen başlıca tarım ürünlerİ
Zeytin : Bölgenin özellikle Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney
kıyılarında yetiştirilir. Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizin en
kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur.

Pamuk : Bölgede yaz yağışlarının azaldığı güney kesimde özellikle
Balıkesir yöresinde yetiştirilir.
Tütün : Bölgenin çeşitli yörelerinde üretimi yapılmakla beraber,
kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir.
Ayçiçeği : Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir. Özellikle
Trakya'nın iç kısımlarında Ergene Havzası 'nda yetiştirilmektedir.

Şeker pancarı : Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve
Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir.
Buğday : Bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir. Çeşitli
endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilir.Bölgeye
düşen ortalama yağışın yeterli olmasından dolayı sulanamayan,
topraklarda da ekimi yapılmaktadır.
Pirinç : Ülkemiz pirincinin yarıdan fazlası bu bölgeden elde edilir.
Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir.

Mısır: Özellikle Doğu Marmara ve Trakya'da yetiştirilmektedir.
Bölgede çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesine hatta bazı ürünlerde
önde olmasına karşın, diğer bölgelerden ürün alır. Çünkü göçlerle nüfusu
hızla artmakta, üretim yetersiz kalmaktadır.
Meyvecilik: Bölgede meyvecilik çok gelişmiştir. Özellikle Bursa
çevresinde çilek, elma , armut, kiraz, şeftali ve kestane üretimi
oldukça fazladır.
Hayvancılık
Bölgede hayvancılık büyük ölçüde

besicilik ve ahır hayvancılığı
şeklindedir. Ahır hayvancılığının gelişmesinde, tüketici nüfusun
fazlalığı ve pazarlama sorununun çözülmüş olması gösterilebilir. Bununla
beraber bölgede yer şekillerinin ve iklim şartlarının elverişliliği de
etkilidir. Bölgede makineli tarımın yaygın olması mera ve otlakların
daralmasına yol açmıştır.
Bölgede ahır hayvancılığının yanında mera hayvancılığı da yaygındır.
Yıldız Dağları çevresi ile Tekirdağ, Balıkesir ve Çanakkale dolayında
mera hayvancılığı yaygındır.
İstanbul ve çevresinde

kümes hayvancılığı,
Bursa , Gemlik, Bilecik çevresinde

ipekböcekçiliği
yapılmaktadır. Ayrıca özellikle boğazlarda balıkçılık
yoğun olarak yapılmaktadır. Balıklar mevsime göre sıcak denizlerden
soğuk denizlere, soğuk denizlerden sıcak denizlere göçerler. Bu göçlerin
yapıldığı boğazlar balıkçılığa elverişli alanları oluşturur.
Sanayİ
Ekonomik yönden en gelişmiş bölgemizdir. Sanayi kesiminde çalışan
işçilerin yarıya yakını, sanayi ürünlerinin üçte birinden fazlası bu
bölgeden elde edilir. Sanayinin en çok geliştiği bölgedir.
Bölgede Sanayinin Gelişmesinde;
� Hammadde temininin kolay olması,
� Hinterlandının geniş olması,
� Ulaşım kolaylığı,
� İşgücünün fazla olması,
� Pazarlama kolaylıkları,
� Tüketici nüfusun fazla olması, etkili olan faktörlerdir.
Türkiye'de üretilen enerjinin 1/3'ü Marmara Bölgesi'nde tüketilir.
Ülkemizin en büyük sanayi kuşağı bu bölgede İstanbul - Adapazarı
arasında bulunmaktadır. Bu hat üzerinde çok çeşitli iş kolları yer alır.
Türkiye'nin en gelişmiş ve işlek limanı, İstanbul limanıdır.
Bölge Türkiye ekonomisine ticaret, ulaşım, turizm ve sanayi
faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerle büyük katkı sağlar. En fazla
vergi veren bölgemizdir.
Yeraltı Kaynakları
Mermer :Marmara Adası ve Bilecik'te kaliteli mermer yatakları vardır.

Volfram :Uludağ'da

Bor mineralleri:Balıkesir (Bigadiç, Susurluk) Bursa arasında
çıkarılmaktadır.

Linyit Çanakkale ve çevresinde çıkarılır

Doğalgaz: Kırklareli (Hamitabat) çevresinde gaz çıkarılır.
Turİzm
Doğal güzellikleri ve tarihsel değerleri ile İstanbul, Bursa, Marmara
kıyıları önemli turistik merkezlerdir.Özellikle Güney Marmara
kıyılarında yaz turizmi gelişmiştir.

Uludağ,
yalnızca bölgenin değil, ülkemizin de en önemli kış turizmi alanıdır.
Marmara Bölgesi, turizmden en çok gelir elde eden bölgedir (%48).
Bölümlerİ

Yıldız Dağları Bölümü
Bölüm Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız
Dağları'nı ve çevresini içine alır. Ortalama yükseltisi 800 m
civarındadır. Karadeniz ikliminin etkisiyle bölümde daha çok yayvan
yapraklı ormanlar yaygındır.
Bölüm, Marmara'nın diğer bölümlerine göre işlek ulaşım yollarından
uzakta yer alır. Bundan dolayı bölgenin en seyrek nüfuslu
bölümüdür.Bölümde ormancılık faaliyeti yapılır. Bunun dışında küçükbaş
hayvancılık görülür. Dağ eteklerinde ahır hayvancılığı ve tarım
yapılmaktadır. Ancak, tarım yapılan yerler sınırlıdır. Tarım, Yıldız
Dağları'nın güney eteklerindeki plâtoluk alanlarda yapılmaktadır.
Yerleşim merkezleri İstanbul'a doğru uzanan yolların üzerine
kurulmuştur.
Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır.
Ergene Bölümü
Bu bölümde özellikle kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerinin
etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan
karasal iklim şartları yaşanır. Bundan dolayı tabii bitki örtüsü
bozkırdır.
Ekili - dikili alanların en fazla olduğu bölümlerden biridir. Verimli
topraklara sahip olması nedeniyle bir çok tarım ürünü bu bölümde
yetiştirilir. Bunların başında ayçiçeği, pirinç, şekerpancarı ve buğday
gelir. Özellikle ayçiçeğinin en fazla üretildiği bölümdür.
Ahır hayvancılığı gelişmiştir.

Bölgenin Bölümleri
Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan
Edirne'den Avrupa'ya açılır.
Güney Marmara Bölümü
Bölgenin en yüksek yeri olan Uludağ bu bölümde yer alır.
Bölümde, özellikle kıyı şeridinde Akdeniz iklimi görülür. Buna bağlı
olarak karakteristik bitki örtüsü makidir.
Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği
yaygındır. İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, pamuk gibi
tarım ürünleri yetiştirilir.
İpekböcekçiliğinin en fazla geliştiği bölümümüzdür.
Bölümde nüfus, Bursa çevresi gibi verimli ovalarda toplanırken, bölümün
batı kesiminin dağlık ve engebeli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu
azalmıştır.
Bölümün en büyük şehri Bursa'dır. Bursa, sanayi şehri olmakla birlikte
aynı zamanda tarım ve turizm şehridir. Yünlü, pamuklu ve ipekli
dokumacılık gelişmiştir. Oto montaj ve konservecilik gelişen diğer
sanayi kollarıdır.
Bölümde ayrıca seramik (Çanakkale), suni ipek (Gemlik), suni gübre
(Bandırma) fabrikaları yer alır.
Çatalca - Kocaelİ Bölümü
Bölüm, Anadolu'yu Trakya'ya bağlayan yolların üzerinde iki
yarımadadan oluşur. Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana
gelmiştir.
Akdeniz ikliminin etkisi hakimdir. Tabii bitki örtüsü maki ve
ormanlardır.
Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür. Sanayileşmeye bağlı
olarak
İstanbul ve İzmit birbirine bağlanmış durumdadır.
Bölümde, tarım daha çok Aşağı Sakarya Ovası'nda yapılır. Bu bölümde
ayçiçeği, mısır, tütün, şekerpancarı gibi endüstri bitkilerinin tarımı
yapılır.
Ekonomik faaliyetlerin başında sanayi, ticaret, ulaşım ve bankacılık
gelir.
Bölümün (Aynı zamanda bölgenin ve Türkiye'nin) en büyük şehri
İstanbul'dur. Her türlü sanayi kolunun bulunduğu iç ve dış ticaretin
yapıldığı, bütün ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve
ticaret merkezidir.
Bölümün diğer bir sanayi şehri olan İzmit'te kâğıt, boru, lastik,
petro-kimya ve otomotiv gibi çok çeşitli sanayi kolları gelişmiştir.

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Balkan
Yarımadası ile Anadolu arasında köprü niteliği ile Avrupa ve Asya'yı
birbirine bağladığı söylenebilir. Yaklaşık 67.000 km2 lik bir yüzölçüme
sahip olup Türkiye'nin %8,5'una karşı gelir.

Marmara Bölgesinde sanayi, ticaret, turizm ve tarım gelişmiştir.
Bölgedeki en gelişmiş sanayi İstanbul-Bursa-İzmit şehirlerinde olmakla
birlikte bölgenin diğer yörelerinde de yaygın sanayi faaliyetleri
vardır. Başlıca sanayi ürünleri olarak; işlenmiş gıda, dokuma, hazır
giyim, çimento, kağıt, petrokimya ürünleri, beyaz eşya sayılabilir.

Ekili alanların yaklaşık yarısı buğday olup buğdayı şekerpancarı, mısır
ve ayçiçeği izler. Bölge, Türkiye'nin ayçiçeği üretiminin yaklaşık
%73'ünü, mısır üretiminin ise yaklaşık %30'unu gerçekleştirir. Bağcılık
da hayli gelişmiş olup Tekirdağ, Şarköy, Mürefte, Avşa ve Bozcaada üzüm
ve şarapları meşhurdur.

Yedi coğrafi bölge içinde yükseltisi en az olan bölgedir. Ekili-dikili
arazi oranı %30'dur. Ormanlık alan oranı %11,5'tur. Kümes hayvancılığı
ve ipek böcekçiliği yaygındır. Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alma
nedeniyle çok yüksektir. Enerji tüketimi ve turizm gelirleri en yüksek
bölgedir.

İlleri

Marmara Bölgesiİstanbul, Edirne, Kırklareli, Yalova, İzmit tamamen bölge
sınırları içinde; Sakarya ve Bilecik'in Karadeniz Bölgesi'nde de
toprakları olup; Bursa ve Balıkesir'in Ege Bölgesi'nde de toprakları
vardır. Çanakkale ilinin topraklarının çok büyük bir bölümü Marmara
Bölgesi içinde olup sadece Edremit Körfezi çevresindeki yerleşim yerleri
Ege Bölgesi sınırları içinde kalır.

İl merkezleri baz alındığında Marmara Bölgesinde yer alan iller
şunlardır.

İstanbul
Edirne
Kırklareli
Tekirdağ
Çanakkale
Kocaeli
Yalova
Sakarya
Bilecik
Bursa
Balıkesir

Konumu ve sınırları
Marmara Bölgesi, Türkiye'nin kuzeybatı topraklarında, Asya ve Avrupa
Kıtaları üzerinde toprakları olan, adını, boğazlar aracılığıyla
Karadeniz ve Ege Denizi'ne açılan aynı adlı iç denizden alır. Ege
sahilleri açıklarındaki Bozcaada ve Gökçeada (İmroz) da Marmara Bölgesi
içindedir. 11 ili kapsayan, coğrafî bölgedir. Marmara Bölgesi içinde yer
alan iller şöyledir;

Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunan İller

İstanbul
Tekirdağ
Çanakkale
Balıkesir
Bursa
Yalova
İzmit
Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunmayan İller

Edirne
Sakarya
Bilecik (Bilecik'in hiçbir denize kıyısı yoktur)
Bölge, Türkiye'nin Avrupa'ya açılan kapısıdır. Edirne, Yunanistan ve
Bulgaristan ile, Kırklareli ise Bulgaristan ile sınırdır. Marmara
Bölgesi'nin, yine bölge bazında olan 3 komşusu vardır. Güneyde Ege
Bölgesi, doğuda Karadeniz Bölgesi ve güneydoğuda İç Anadolu Bölgesi
karadan bölgeyi kuşatmıştır. Bölgenin adını aldığı Marmara Denizi
haricinde;

İstanbul, Kırklareli, İzmit ve Sakarya illeri aracılığı ile Karadeniz'e,

Çanakkale, Edirne ve Balıkesir illeri aracılığı ile de Ege Denizi'ne
kıyısı vardır.

Bölümleri
Marmara Bölgesi, beşerî, ekonomik ve doğal sebeplerden dolayı 4 coğrafî
bölüme ayrılmıştır.

Çatalca - Kocaeli Bölümü
Çatalca - Kocaeli Bölümü, Marmara Bölgesi'nde içinde en fazla nüfus
gücünü barındıran, iş istihdamının en büyük olduğu, tarihî bakımdan en
önemli bölümdür.

Adapazarı Ovası'nın doğusundan başlayarak, Silivri'ye kadar devam eder.
Marmara Bölgesi'nin kuzeydoğu topraklarını kapsayan bu bölüm İstanbul
Boğazı ile ikiye bölünür. Doğudaki kısım Kocaeli Yarımadası ve Adapazarı
Ovası, batıdaki kısım ise Çatalca Yarımadası'dır. Bölüm akarsular ile
parçalanmış olup, yer yer tepeliklere sahiptir. Ortalama 150 - 200 metre
yükseklik gösteren bu tepeler plâto özelliği taşır.

Bölümün Karadeniz kıyılarını bakan taraflarında ormanlar görülürken,
Marmara Denizi kıyısında bitki örtüsü yerini maki ve zeytinliklere
bırakır. Bölümde toprakları bulunan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya
illerinin üçünde de kuzayde yerleşim seyrektir. Nüfus yoğunluğu daha
ılıman iklime sahip olan, güneydedir. Kuzeydeki en öenmli yerleşim
merkezi Şile'dir. Buna karşılık güneyde en önemli yerleşim birimleri,
İzmit, Gölcük ve İstanbul'dur.

Bölümde üretilen başlıca tarım ürünleri, ayçiçeği, keten, patates,
mısır, şeker pancarı, zeytin, sebze üretimi ve tahıl çeşitleridir.
Silivri ve Çatalca ilçelerinde önemli ölçüde hayvansal gıda üretilir.
Tereyağı, peynir ve yoğurt bunların başlıcalarıdır.

Çatalca ilçesindeki ocaklardan çıkarılan grafit işlenmesi için
İstanbul'a gönderilir. Durusu Gölü çevresinde çıkarılan linyit
İstanbul'da yakacak ihtiyacı için kullanılır.

Bölümün böylesine gelişmesinin sebebi Asya ve Avrupa kıtalarını
birbirine bağlayan Boğaz Köprülerinin bu bölüm içinde İstanbul ilinde
olmasıdır. İstanbul ticaret, sanayi, bankacılık, kültür, sanat, medya,
ulaşım, tekstil, kimya, dericilik, kundura, ilâç, cam, besin ve turizm
bakımından Türkiye'nin merkezidir. Tüm bu sunduğu imkânlar dahilinde
İstanbul uzun yıllar durmak bilmez bir göç dalgası ile karşı karşıya
kalmış ve bugün Türkiye'nin toplam nüfusunun 8/1'nin bünyesinde
bulundurur. Aldığı nüfus ile hızla büyüyen İstanbul ili yaşayanlara
yeterli altyapı ve konut sunamamaktadır ve plânsızca büyümektedir.
Devlete ve özel sektörün çabalarıyla şehirde kentsel dönüşüm
seferberliği başlatışmış, gecekondulaşmanın yerini toplukonutlar ile
çözme yoluna gidilmiştir. Günümüzde İzmit, Adapazarı ve Gölcük,
İstanbul'un hemen arkasında hızla büyümektedir. İstanbul ve Adapazarı
arası büyük bir sanayi sahasıdır. Buralarda devlete ve özel sektöre ait
birçok tersane, çimento, beyaz eşya fabrikaları, alüminyum ve petrokimya
tesisleri bulunur. Gölcük ilçesi bir donanma üssü ve askerî araçların
yapıldığı bir sanayi merkezidir.

Yıldız Dağları Bölümü
Yıldız Dağları Bölümü, Marmara Bölgesi'nin kuzeybatısını oluşturur.
İsmini alanın büyük bir alanını kaplayan Yıldız Dağları'ndan alır.
Batıda, Bulgaristan sınırından, doğuda Durusu Gölü'ne kadar uzanır.
Yıldız Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarında Karadeniz iklimi
etkilidr. Doğal bitki örtüsü makilik olup, yaklaşık 150 metre
yükseklikten sonra ormanlar başlamaktadır. Yıldız Dağları'nın batı
kısımları plâto özelliği taşır, ve bu alandaki verimli tarım
arazilerinde buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ve mısır tarımı yapılır.
Küçükbaş hayvancılık oldukça gelişmiştir ve buna bağlı olarak bölümde
birçok mandıra ve peynir imalâthanesi vardır. Bölümdeki başlıca yerleşim
merkezleri, Kırklareli, Vize, Pınarhisar ve Saray'dır. Sanayi
bakımından en önemli tesis Pınarhisar'daki çimento fabrikasıdır.

Ergene Bölümü
Ergene Bölümü, adını içine aldığı Ergene Havzası'ndan alan bu bölüm
Yıldız Dağları ile Koru Dağları arasında kalmış bölümü kapsar. Tekirdağ
ve Edirne illerinin bütünü ile Kırklareli'nin yarıya yakınını ve
Çanakkale'nin Gelibolu ilçesinin çok küçük bir alanını kapsar.

Marmara Bölgesi'nin, en soğuk, en az yağış alan, bitki örtüsünün en
cılız olduğu yer Ergene Bölümüdür. Genel bitki örtüsü bozkırlardır.
Bölümde yetiştirilen başlıca ürünler; buğday, mısır, çeltik, şeker
pancarı, ayçiçeği, susam ve patatestir. Bağcılık ve ayçiçeği üretimi çok
gelişmiş olduğundan, buna bağlı olarak da alkollü içecek ve yağ sanayii
gelişmiştir. En önemli yerleşim merkezleri, Babaeski, Lüleburgaz,
Çorlu, Çerkezköy, Malkara, Keşan, Edirne, Tekirdağ ve İpsala'dır.
Hamitabat beldesinde çıkarılan doğalgazdan elektrik üretilir. Trakya
Birlik'e bağlı ayçiçeği fabrikaları bölüm ekonomisini önemli ölçüde
canlandırmıştır.

Güney Marmara Bölümü
Güney Marmara Bölümü yeryüzü şekilleri bakımından Marmara Bölgesi'nin en
fazla çeşitlilik gösterdiği bölümdür. Plâtolar, ovalar, göller,
akarsular, körfezler bölümün başlıca yer şekilleridir. Saros Körfezi ile
İzmit Körfezi'nin güneyinde kalan, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova,
Bilecik illeri ile, İzmit ve Sakarya illerinin bir kısmını kapsayan
alandır. Bölümdeki ovalarda buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ekimi ile
dutluklar ve meyve bahçeleri vardır. Küçükbaş hayvancılık çok
gelişmiştir. Bursa yöresinde ipekböcekçiliği yapılır. Gelibolu ve
Kapıdağ yarımadaları ile Çanakkale ilinin genelini kapsayan Biga
Yarımadası nüfusun en seyrek olduğu yerlerdir. Buralarda engebe
fazladır. Çanakkale Boğazı, Gelibolu Yarımadası ile Biga Yarımadası'nı
birbirinden ayırır.

Bölüm akarsu, göl, körfez ve adalar yönünden oldukça zengindir. Bölgenin
en önemli akarsuyu Susurluk Çayı'nın vadisi Marmara Denizi'nin ılıman
havasının iç kesimlere ulaşmasını sağlar. Biga Çayı ile Gönen Çayı diğer
önemli akarsulardır. İznik, Ulubat ve Kuş Gölü bu bölümde bulunur.
Bunlar içinde Kuş Gölü dünyaca üne sahip bir millî parktır.

Bölümün en önemli yerleşim birimi Bursa'dır. Bir süre Osmanlı Devleti'ne
başkentlik yapmış Bursa, tarihî, doğal ve ekonomik ve kültürel yönden
gelişmiş bir turizm şehridir. Diğer önemli yerleşim merkezleri
Balıkesir, Çanakkale, Erdek, Gemlik, Karacabey, Mustafakemâlpaşa,
Bandırma, Biga, Gönen'dir. Art bölgesin gelişmiş olması, bölümünde
gelişmesine sağlamıştır. Bursa, Bandırma,Balıkesir, Çanakkale, Yalova ve
Bilecik'te gıda sanayiinde, Balıkesir'de şeker ve kâğıt sanayiinde,
Bursa'da tekstil, otomotiv ve konserve sanayiinde Bandırma'da kimya
sanayiinde gelişmiştir.

Çanakkale'ye bağlı Biga ve Çan ilçelerinde hâlâ faal olan linyit
ocakları mevcuttur. Bandırma limanı bölge için çok önemlidir. İstanbul -
Bandırma arasında arabalı feribot taşımacılığı yapılır. Gönen'de
kaplıca turizmi, Susurlukta bor çıkarımı, Bilecik ve Marmara Adası'nda
ise mermercilik yapılmaktadır.

Nüfus ve yerleşme
Marmara Bölgesi'nin nüfusu 17,5 milyondan fazladır. Kilometrekareye 250
kişiden daha fazla insan düşer. Nüfusun yarısından fazlası İstanbul il
sınırları içersidinde bulunur. İller ve nüfusları aşağıda büyükten
küçüğe sıralanmıştır. *

İstanbul = 10,033,478

Bursa = 2,106,654

Kocaeli = 1,203,335

Balıkesir = 1,076,347

Sakarya = 746,060

Tekirdağ = 626,549

Çanakkale = 464,975

Edirne = 402,606

Kırklareli = 328,461

Bilecik = 194,326

Yalova = 168,593

-Bazı ilçe nüfusları-

Gebze 253,000 Bandırma 99,000 İnegöl 91,000 Çorlu 142,000 Lüleburgaz
79,000 Körfez 82,000 Gölcük 56,000 Gemlik 64,000

*Veriler 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır.

Türkiye'de tarım alanlarının en iyi değerlendirildiği yer Marmara
Bölgesi'dir. En fazla ekili dikili alan bu bölgede bulunur. Fakat bölge
kendine yetmediğinden, dışardan ürün almaktadır. Bölgenin sağladığı iş
istihdamı nedeniyle bölge hâlâ yoğun göç almaktadır.

Bölgeye bağlı 21 ada vardır. Adaların çoğunda yerleşim vardır. Ege
Denizi'nde bulunan Gökçeada ve Bozcaada da Marmara Bölgesi sınınrları
içindedir.

İstanbul iline bağlı adalar
Kınalıada
Burgaz Adası
Heybeli
Kaşık Adası
Büyükada
Sedef Adası
Balıkçı Adası (Neandros)
Sivriada
Yassıada
Tuzla Fener Adası
Koç'un Adası

Bursa iline bağlı adalar
İmralı Adası

Balıkesir iline bağlı adalar
Marmara Adası
Avşa adası
Ekinlik Adası
Koyun Adası
Mamaliada
Paşalimanı Adası
Kuş Adası
Yerada
Fener Adası

Çanakkale iline bağlı adalar
Gökçeada
Bozcaada

Yeryüzü şekilleri
Marmara, yükseklik ortalaması en az olan bölgemizdir. Anadolu yarımadası
üzerindeki topraklarında Samanlı Dağları, Mudanya Tepeleri ve Biga
Dağları uzanmaktadır. Trakya yarımadasında kalan topraklarda ise Yıldız
Dağları, Koru Dağları ve Işıklar Dağı bulunur. Trakya'nın iç
kesimlerinde Ergene Havzası yer alır.

Bölgenin güney bölümü yer yer akarsular ile yarılmıştır. Akarsu
boylarında ve alçak düzlüklerde tarıma elverişli, verimli alüvyâl ovalar
bulunur. Bölgedeki en önemli ovalar İnegöl, Yenişehir,
Mustafakemâlpaşa, Karacabey, Bursa, ve Gönen ovalarıdır. Bu verimli
ovaların bulunduğu çukurluk alanlarda Sapanca, Ulubat, İznik ve Kuş
gölleri vardır.

Bölgenin en engebeli sahası, Biga Yarımadası'dır. Bölgenin en yüksek
noktası Bursa'nın güneyinde bulunan Uludağ'dır. (2543 m)

Akarsu ve göller
Bölge genelinde, küçük ölçekli olmalarına rağmen sık bir akarsu ağı
vardır. Sakarya, Ergene, Susurluk, Meriç ve Biga Çayı bölgedeki başlıca
akarsulardır. Bölge'de irili ufaklı bir çok doğal ve yapay göl bulunur.
Büyükçekmece Gölü, Küçükçekmece Gölü, Durusu Gölü, İznik Gölü, Sapanca
Gölü, Ulubat Gölü ve Manyas Gölü, açık havası olan tatlı su gölleridir.
Bunların haricinde özellikle Güney Marmara Bölümü'nde Biga Yarımadası
üzerinde sulama amaçlı birçok baraj gölü ve gölet bulunur.

İklim ve bitki örtüsü
Marmara Bölgesi'nin iklimini söylerken, tek bir iklim adı ile
başlıklandırmak doğru olmaz, Marmara Bölgesinde hüküm süren iklim
Karadeniz İklimi ile Akdeniz İklimi arasında bir geçiş evresidir.
Bölgede yıllık yağış 500 - 1000 mm arasındadır. En çok yağış kış
mevsiminde Aralık, Ocak, Şubat aylarında düşer. En kurak aylar ise
Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Karlı ve donlu günlerin sayısı
kıyı kesimlerde en azdır. İç kesimlere gidildikçe karasallık etkisi
artar. Ege ve Marmara denizi kıyılarında makiler, güney Marmara
sahillerinde ise zeytinlikler bulunur. Makiler 200m yüksekliğe kadar
baskın bitki örtüsüdür. Ergene Havzası'nda bozkırlar oluşmuşsa da
bölgenin tamamında yaygınlık göstermez. Yükseltinin olduğu yerlerde,
özellikle Trakya'da ormanlara rastlanır.

Hava sıcaklığının 0°C nin altında geçtiği gün sayısı çok kısadır.
Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri: ortalama 14 -16oC, en
sıcak ay ortalaması: 23-25oC, en soğuk ay ortalaması: 5-6oC'dir. Yıllık
yağış miktarı 600-700 mm civarındadır. Marmara bölgesinde hâkim
rüzgârlar genelde Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinden eser.

Bölgedeki Millî Parklar
Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Çanakkale
Truva Millî Parkı Çanakkale
Kazdağı Millî Parkı Balıkesir
Kuş Cenneti Millî Parkı Balıkesir
Gala Gölü Millî Parkı Edirne
Uludağ Millî Parkı Bursa

» Atmosferin Faydaları Nelerdir?
» Harita Çeşitleri Nelerdir ve Kaça Ayrılır?
» Ramazan Duaları Nelerdir?
» Organik Bileşikler Nelerdir?
» Inorganik Bileşikler Nelerdir?