Parmanides - Yaşamı Ve Savunduğu Düşünceleri

Parmanides PARMANİDES: Değişmeyi ve oluşu yadsıyan görüşü, birtakım
aşilamaz güçlüklere yol açmış olan ünlü doğa filozofu.

Parmenides'e göre, evrende değişen hiçbir şey yoktur. Gerçeklik mutlak
anlamda birdir, kalıcıdır, süreklidir, yaratılmamıştır, yok edilemez; o
ezeli ve ebedidir; onda hareket ve değişme yoktur. Parmenides bu sonucu
şöyle bir akılyürütme çizgisiyle elde etmiştir: Var olan herşeyi
gerçeklik, Varlık olarak niteleyelim. Varlık varlığa nereden gelmiştir?
Burada iki alternatif vardır: Varlık varlığa ya varlıktan (yani, varolan
bir şeyden) ya da yokluktan (yani, var olmayan bir şeyden) gelmiş
olabilir. İkinci alternatif, tüm Yunanlı filozoflar gibi, Parmenides
için de kabul edilemez olan bir alternatiftir, çünkü Yunanlılara göre,
hiçten hiçbir şey çikmaz. Birinci alternatif söz konusu olduğunda ise,
Varlığın yaratılmamış olduğu sonucu çikar, çünkü O varlığa kendisinden
gelmiştir. Yani kendi kendisiyle aynıdır.

Varlığın, Parmenides'e göre, parçaları da yoktur. Öte yandan, Varlığın
hareketsiz olduğu da söylenmelidir. Öyleyse, Varlık hakkında, O'nun var
olduğu dışında hiçbir şey söylenemez. Varlık hareket edemez, değişmez,
çok olamaz, zira hareket eder, değişir ve çok olursa, var olmayan bir
şey, yani yokluk haline gelir. Varlığın var olmak dışında hiçbir
özelligi yoktur. Nitekim Parmenides, özdeslik ilkesine dayanarak,
yalnızca 'Varlık vardır, yokluk ya da var olmayan var değildir'
demiştir.

Parmenides Varlıkla ilgili değişmezlik ögretisinin bir sonucu olarak,
içinde yaşadığımız dünyanın gerçek olmadığını, gerçekten var olmayıp,
yalnızca bir görünüş olduğunu öne sürer. O, Varlığın bir parçası
olmadığı için, var değildir ve yalnızca bir görünüş ya da aldatıcı bir
dünyadır. Parmenides'in gerçeklik ve görünüşten oluşan ontolojik
nitelikli ayrımına, akıl ve duyulardan oluşan epistemolojik nitelikli
ayrımı karşilık gelmektedir. Ona göre, duyuların tanıklığına güvenmek,
bizi görünüşler dünyasına, değişmenin gerçek olduğu sonucuna götürür.
Oysa, aklın sesini dinlemek bizim gerçek Varlığa yönelmemizi, gerçek
Varlığı temaşa etmemizi sağlar