Raziye Begüm Sultan

Dehli sultanı. Babası Şemseddin İltutmuş, annesi Terken Hâtundur. Sultan
Şemseddin İltutmuş tarafından, 1232 yılında Dehli tahtına veliaht tâyin
edildi ve devlet adamları da bîat etti. İltutmuş’un iki oğlu varken,
kızı Râziye Sultanı Dehli tahtına veliaht tâyin etmesi; aklı, zekâsı,
halkın sevmesi ve saraydaki idârî hareketlerindendir. Fakat babasının
1236’da vefâtıyla, kardeşi Rükneddîn Fîrûz Şâh, Dehli Sultanı îlân
edildi. Fîrûz Şâhın devlet idâresiyle alâkadar olmaması üzerine, tahttan
indirilip, Râziye Begüm, Dehli Sultanı oldu.
Râziye Begüm Sultan, 1236’da Dehli tahtına sâhip olunca, babasının
hastalığı ve kardeşi devrinde ihmâle uğramış ve ortadan kakmış an’ane ve
âdetleri tekrar canlandırdı. Ülkede âdil bir îdare kurup, ihtiyâç
sâhiplerine cömertçe ihsânlarda bulundu.

Râziye Sultanın saltanatı devrinde, Hindistan’daki Râfizîlerden
Karmatîler ve Mülhidler zümresi faaliyetlerini arttırdı. Bozuk din
mensubu Karmatî ve Mülhidler, Nur-Türk liderliğinde isyân edip, Sind
bölgesinden, Con ve Ganj nehirleri kıyılarından gelerek, Dehli’de
toplandılar. Nur-Türk’ün, Ebû Hanîfe ve İmâm-ı Şâfiî hazretleri ile
mezhep mensuplarının aleyhinde bulunmaları, sapıkların Cumâ günü
Dehli’deki Câmi-i Mescid’e, Muizzi Medresesine silâhla girmeleri ve
katliam yapmaları üzerine, tedbir alındı. Âsî Karmatîler, ordunun ve
halkın desteğiyle Nur-Türk ve pek çok taraftarı öldürüldü. Dehli,
âsîlerden ve bozuk din mensuplarından temizlenerek, emniyet ve huzur
sağlandı.

Râziye Sultan, 1238 yılında Gvalyar Seferine çıktı. Gvalyar’da ordu ve
ihtiyâç sâhiplerine bol bahşiş ve ihsânlarda bulunup, hediyeler dağıttı.
Görev vermede hassâsiyetle hareket edip, kıymetli âlimleri Dehli’deki
Nâsıriyye Medresesine tâyin etti.

Râziye Begüm Sultanın hükümdârlığını, Türk asıllı kumandan ve beyler
çekemeyerek, 1240’ta tahttan indirip, kardeşi Behrâm Şâhı Dehli Türk
Sultanlığına getirdi. Râziye Begüm Sultan ise, hapsedilmek üzere
Taberhinde Kalesine gönderildi. Buradayken, Melik İhtiyârüddîn Altuniyye
ile evlenen Râziye Begüm, büyük bir kuvvetin başına geçti. Nitekim
Melik Altuniyye’nin birlikleri yanında Gakhar, Catvan ve diğer
yerlilerden topladığı askerlerle, 1240’ta harekete geçerek, Dehli
tahtını tekrar ele geçirmek üzere hareket etti. Dehli’den Melik
İzzeddîn Muhammed Sâlari ve Melik Karakuş da Râziye Begüm Sultanın
kuvvetlerine katıldı. Behrâm Şâhın ve Râziye Begüm Sultanın orduları
Kaytal’da karşılaştı. Mağlup olan Begüm Sultan, esir olmamak için savaş
meydanından uzaklaştı. Hindû bir rençber, Râziye Sultanı, zîneti için
öldürüp, tarlaya gömdü. Hindû rençber, mücevherlerle işlenmiş elbiseleri
satarken, çarşıda yakalandı. Soruşturmalar netîcesinde Râziye Begüm
Sultanın mezarı bulundu. Râziye Begüm Sultan, bozuk din mensuplarına
karşı mücâdele ettiğinden ve âdil, cömert ve cesur olduğundan, âlimler
ve Dehlililer tarafından kendisine çok hürmet edilirdi. Cesedi tarladan
çıkarılarak, muhteşem bir dînî merâsimle defnedilip, Con Nehri
kenarındaki mezarının üstüne türbe yapıldı.

Râziye Begüm Sultan, Türk İslâm târihinde ender rastlanan, ilk kadın
sultandır. Batıdaki nümûnelerinin dışında, ahlâksızlığa ve saray
entrikasına düşmeden hükümdârlık yapıp, devlete ve millete çok hizmet
etti. Adâleti, cömertliği, ilme, âlimlere ihsânı ile meşhurdur. Dehli’de
kestirdiği paralarda “Umdetü’n-Nisvân Melike-i Sultan Râziye binti
Şemseddîn İltutmuş” diye yazılıp, “Râziyetü’d Dünyâ ve’d-Dîn” ve
“Belkıs-i Cihân” unvânlarını taşıyordu. Râziye Begüm Sultan giyimine çok
dikkat eder, erkek elbisesi hiçbir zaman giymez ve yüzüne de nikap
takardı.