Aristotales - Yaşamı Ve Savunduğu Düşünceleri

Aristotales Aristotales: Milattan önce 384-322 yılları arasında yaşamış
olan ünlü Yunanlı bilim adamı ve filozof. Mantığı, metafiziği, fiziği ve
biyolojisiyle, modern çaga kadar tek ve en büyük otorite olmuş olan
düşünür.

Aristoteles'in temel eserleri, mantık ve bilgi kuramı üzerine altı
incelemeden oluşan Organon, doğa felsefesini açıkladığı Gökler Üzerine,
Fizik ve Varlığa Geliş ve Yokoluş Üzerinedir. Psikoloji konusundaki iki
temel eseri, Hayvana Dairle, Parva Naturalia olan Aristoteles'in varlık
konusundaki ünlü eseri Metafiziktir. Siyaset felsefesi alanında
Politikayı, estetik alanında, Poetika ve Retoriki yazmış olan filozofun,
ahlak alanındaki temel kitabı Nikomakhos'a Ahlaktır.

Temel İlkeleri: Aristoteles'in bir filozof olarak en önemli özelligi,
onun sağduyuya olabildiğince yakın bir düşünür olmasıdır. Hem Platon'un
İdealarına ve hem de Demokritos'un maddi atom görüşüne karşi çikan
Aristoteles, hem ahlaki değerleri teminat altına alacak bir teori ve hem
de bilimsel doğruları ortaya koyacak bir kuram, bilime ve ahlaka
hakkını verebilmek için, atomlar veya İdealar benzeri gözle görülemez
varlıkların varoluşunu öne sürmeyecek bir teori arayışı içinde olmuştur.
Onun bulduğu çözüm töz ögretisidir. Buna göre, tözler tüm özellikler
için dayanak olan nihai gerçeklik ve öznelerdir. Söz konusu nihai
gerçeklikler somut şeylerdir ve somut şeyler için de Aristoteles'in
gözde örnekleri biyolojik bireylerdir. Tözler nihai gerçekliklerdir,
zira tözler varolmadığı takdirde, başka hiçbir şey, tözün özellikleri
olarak tümeller de varolmayacaktır.

Bu varlık ögretisiyle Aristoteles, Platon'un İdealarının, onun
yanlışlıkla bireyler olarak gördüğü tümeller olduğunu öne sürer.
Tümeller gerçekten de vardırlar, fakat onlar varoluşları için tikel
nesnelere, bireysel şeylere bağlıdırlar. Gerçekten varolanlar tümeller
değil de, ağaçlar ve kediler benzeri, dış dünyada karşilaştığımız
nesnelerdir.

Mantık: Aristoteles, mantık alanında, mantık çalismalarina ondokuzuncu
yüzyıla kadar temel olmuş bir mantık sistemi kurmuştur. Mantığı her
türden bilgi edinme süreci için bir araç olarak gören Aristoteles'in
mantığının en önemli yönü, 'belli şeyler kabul edildiğinde, başka
şeylerin onlardan zorunlulukla çiktigi' bir konuşma olarak tanımlanan
tasımdır. Aristoteles, bir önermedeki öznenin, yüklemine on farklı
şekilde bağlandığını gösteren on kategoriden söz eder. Onun mantığı
yalnızca insan zihnindeki düşünce faaliyetlerini betimlemekle ve dile
ilişkin gramatikal bir analiz sağlamakla yetinmeyip, aktüel şeyler
arasındaki ilişkilerle ilgili bir kuramı ifade eder.

Bilgi: Aristoteles'e göre, bilgi tümel olanın, formun bilgisidir, bu
nedenle yargıda dile getirilebilir olan bir bilgi, formlar arasındaki
özsel bağlantılara ilişkin bir kavrayıştan meydana gelir. Aristoteles'in
gözünde bir şey hakkında doğru bir bilgiye sahip olmak, o şeyi türler
ve cinsler hiyerarşisi içinde bir yere, bir tür ve cins içine
yerleştirebilmek ve dolayısıyla neyin onun için özsel olduğunu
bilebilmektir; bu ise, özsel tanım yoluyla olur. Aristoteles'e göre, bir
şeyin özünü vermek, o şeyin nedenine ilişkin bir açıklama ortaya
koymaktır. Bundan dolayı, Aristoteles bir şeyin nedenini ortaya
koyabildiğimiz zaman, ilk elden, gerçek bilgimiz olduğunu söyler. Bir
şeyin nedenini vermek ise, o şeyin özünün ilk ilkelerden başlayarak
tanıtlanmasını içerir; bilimin işlevi budur.

Metafizik: Onda metafizik, var olanı var olmak bakımından ele alan, var
olan bir şey olmanın ne anlama geldiğini araştıran bilimdir. Onun
metafiziği çok büyük ölçüde mantık konusundaki görüşlerine ve biyoloji
alanındaki çalismalarina dayanır. Buna göre, mantıksal bakış açısından,
'var olmak' onun gözünde, hakkında konuşulabilecek ve tam olarak
tanımlanabilecek bir şey olmaktır. Buna karşin biyoloji alanındaki
çalismalari açısından, 'var olmak' dinamik bir süreç, bir değişme süreci
içinde olmak anlamına gelir. Şu halde, 'var olmak' Aristoteles için,
bir şey olmak anlamına gelir. Bundan dolayı, ona göre gerçekten var
olan, Platon'da olduğu gibi tümeller değil de, bireylerdir, 'şu' diye
gösterdiğimiz belirli bir doğaya sahip olan varlıklardır. Onlar,
Aristoteles'in mantıkla ilgili eserlerinde sözünü ettiği nicelik,
nitelik, ilişki, yer gibi kategorilerin, temel nitelik ya da yüklemlerin
kendilerine yüklenebildiği öznelerdir.

İşte Aristoteles, kendisine tüm kategorilerin yüklendiği bu özneye 'töz'
adını verir. Onda var olmak belirli türden bir töz olmaktır. Töz, aynı
zamanda dinamik bir sürecin ürünü olarak ortaya çikan bireysel varlık
olarak da tanımlanır. Bu bakımdan ele alındığında, metafizik varlığı,
yani var olan tözleri ve tözlerin nedenlerini, yani tözleri varlığa
getiren süreçleri konu alıp araştıran, tüm varlıkların temelindeki temel
bilimdir.

Aristoteles'te töz bir madde ve bir formdan meydana gelir. O her ne
kadar maddeyle formu birbirinden ayırsa bile, doğada bizim hiçbir zaman
maddeden yoksun bir formla da, formdan yoksun bir maddeyle de
karşilaşmadığımızı belirtmeye özen gösterir. Varolan herşey somut bir
birey olarak varolur ve herşey maddeyle formun bir birliği olarak ortaya
çikar. Şu halde, töz form ve maddeden meydana gelen bileşik bir
varlıktır. Bundan dolayı, Aristoteles'te, ayrı formlardan, duyusal
dünyanın dışında olan bir İdealar dünyasından söz etmek olanaklı
değildir. Form, ayrı bir yerde değil de, bu duyusal dünyada ve tözün
bileşenlerinden biri olarak varolur.

Madde ve form ayrımı, Aristoteles'e göre, doğada varolan herşeye
uygulanmak durumunda olan bir ayrımdır. Aristoteles'te bileşik tözleri
meydana getiren madde ve formdan yalnızca form şeylerdeki bilinebilir
ögeye karşilık gelir. Maddenin, şeylerin insan zihni tarafından ayırd
edilemeyen, yapıdan ve belirlemeden yoksun, bilinemez bileşeni olduğu
yerde, form insan zihni tarafından bilinebilen, yani tasvir edilebilen,
tanımlanabilen, sınıflanabilen ve başkalarına aktarılabilen yöndür.
İnsan zihni, Aristoteles'e göre, duyualgısında şeylerin duyusal formunu,
buna karşin kavramsal bilgide de akılla anlaşilabilir olan formunu alır